مبانی حقوقی اصل 38 قانون اساسی ایران و تطبیق آن با اعلامیه جهانی حقوق بشر

مبانی حقوقی اصل 38 قانون اساسی ایران و تطبیق آن با اعلامیه جهانی حقوق بشر* یعقوب علیزاده[1] ، رضا نیکخواه سرنقی[2] ، سید مهدی صالحی[3]   چکیده :       با نگاهی به تاریخ حیات بشر صحنه های تلخ تجاوز به حقوق انسانها به وضوح دیده می شود، در میان انواع تجاوز ها، شکنجه آسیب شدیدی به حیثیت ذاتی کرامت انسانی وارد کرده است . شکنجه دارای انواع جسمی و روحی بوده که هر کدام از آنها به صورت مستقیم یا غیر مستقیم اعمال می شده، ادیان الهی از قدیم با شکنجه مخالفت می کردند. ولی توسل به شکنجه همچنان ادامه داشت، تا اینکه به تدریج توجه بیشتری به حقوق بشر و ایجاد نهاد های بین المللی باعث شد تا ممنوعیت شکنجه به عنوان یک جرم بزرگ و نا بخشودنی سعی در پیشگیری از آن داشته اند. در راستای نیل به این هدف نهاد های بین الملل خاصی در جهت شناسایی موارد شکنجه و مقابله با آن وجود آمد که بعضی از این نهاد ها به طور اختصاصی مسئله شکنجه را مد نظر قرار داده اند و برخی دیگر ضمن حمایت از کلیت حقوق بشر به شکنجه نیز به عنوان یک جرم علیه بشریت نگریسته و در صدد مقابله با آن برآمدند. نظام حقوقی ایران بر اساس تعالیم شرع مقدس اسلام ، حکم به ممنوعیت شکنجه کرده و اقرار ، شهادت و هرگونه اطلاعاتی که به واسطه آن بدست می آید را فاقد اثر دانسته است. در مقاله حاضر سعی بر این است تا علاوه بر تبیین مبانی بین المللی و فقهی  اصل ٣٨ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران پاسخ داده شود. واژگان کلیدی : شکنجه ، حقوق ایران ، قانون اساسی، فقه اسلام. *  تاریخ دریافت 20/1/95   ،  تاریخ پذیرش 10/6/95 [1] .دانشجوی دکترای فقه و حقوق اسلامی ، عضو هیات علمی الهیات دانشگاه پیام نورجلفا، ایران [email protected] [2]  .استادیار دانشگاه ارومیه [3] . .استادیار دانشگاه ارومیه